Ẩn sâu trong khu rừng ngập mặn, cây Bần đầy màu sắc thể hiện sức sống vượt trội của thiên nhiên. Với tên gọi Bần chua hay Bần sẻ, cây Bần mang tên khoa học là Sonneratia caseolaris (L.) Engl. (S.acida L.f), thuộc họ Bần – Sonneratiaceae.
Mô tả cây Bần
Cây Bần được miêu tả như một cây gỗ nhỏ, nhẵn mịn, với các nhánh có đốt và 4 góc tù. Lá của cây có hình trái xoan ngược hoặc trái xoan thuôn, thon hẹp thành cuống ở góc, cụt hoặc tròn ở chóp, dai và có kích thước từ 5-10cm dài và 35-45mm rộng. Hoa của cây mọc đơn độc ở ngọn, có đường kính khoảng 5cm, cuống hoa ngắn và bậm. Quả của cây mọng hơi nạc, có đường kính từ 3cm trở lên và cao khoảng 18-20mm. Hạt của quả có hình dạng giống như cái đinh, dài khoảng 6-7mm.
Công dụng của cây Bần
Cả lá và quả của cây Bần đều được sử dụng trong y học với tên gọi là Folium et Fructus Sonneratiae. Quả của cây có vị chua của phó mát, tính mát và có tác dụng tiêu viêm và giảm đau. Lá của cây có vị chát và tác dụng cầm máu. Nhân dân thường sử dụng quả chua của cây để ăn sống hoặc nấu canh cá. Ngoài ra, quả cũng được sử dụng làm thuốc đắp vào các vết thương viêm tấy và bong gân. Ở Ấn Độ, dịch quả của cây được lên men để chế thành thuốc ngăn chặn xuất huyết. Lá của cây cũng được người dân sử dụng để chữa các vết thương đụng giập và vết thương nhẹ. Malaixia sử dụng lá Bần phối hợp với cơm để chữa bí tiểu tiện. Cây Bần còn được sử dụng với các công dụng khác như rễ thở để làm nút chai, cành làm cần câu và làm củi đun.
Tính chất hóa học của cây Bần
Theo nghiên cứu, vỏ thân và gỗ của cây Bần chứa các chất archin (emodin), archinin (chrysophanic acid) và archicin. Trong quả cây cũng có chất màu, archin và archicin.
Nơi sống và phân bố cây Bần
Cây Bần sinh sống chủ yếu trong môi trường rừng ngập mặn và thường được tìm thấy dọc theo bờ biển Việt Nam, từ sông Bạch Đằng, qua Nha Trang đến thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Đối với cây Bần, ánh sáng là điều cần thiết và cây sống tốt nhất trong nước mặn ít nhất là một phần trong năm. Đáng chú ý, cây Bần còn có những rễ thở, giúp cây hấp thụ không khí. Vào mùa hoa, cây sẽ nở hoa vào tháng 3-4, sau mùa khô và trước mùa mưa. Đặc biệt, hoa của cây nở vào đêm, nhờ dơi thụ phấn.
Bần – Cây chắn sóng bảo vệ đất ven biển
Cây Bần không chỉ là một loài cây đẹp mắt của rừng ngập mặn, mà còn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất ven biển. Nhờ tính chất chắn sóng đặc biệt, cây Bần giúp giữ vững lòng bờ biển, tránh sự xói mòn do biển cả và bão táp. Bần là một biểu tượng của sức mạnh và bền vững của thiên nhiên.
Như vậy, cây Bần không chỉ mang lại giá trị về môi trường sống mà còn có những công dụng y học quý giá. Để tìm hiểu thêm về cây Bần và các loại cây khác, hãy ghé thăm trang web của chúng tôi tại www.lrc-hueuni.edu.vn.
