Ẩn sâu trong lòng thiên nhiên, cây bình vôi, cũng như lạc tiên, tam thất và xạ đen, đã vinh dự được liệt vào danh sách các dược liệu tự nhiên hiệu quả trong việc cải thiện chứng mất ngủ. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá cây bình vôi, dược tính và công dụng tuyệt vời của nó.
Tìm hiểu về cây bình vôi
Tên khác của cây bình vôi là cây củ một, củ mối trôn, tử nhiên và ngải tượng. Tên khoa học của nó là Stephania Glabra (Roxb.) Miers, thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae). Về tính vị và kinh quy, cây bình vôi có vị đắng ngọt, tính lương, và quy vào 2 kinh Can và Tỳ. Bộ phận dùng của cây là rễ và củ.
Đặc điểm của cây bình vôi
Cây bình vôi có dạng dây leo và chỉ có một đoạn thân ngắn tiếp xúc với mặt đất. Phần củ của cây phình to và có hình dạng giống bình đựng vôi. Củ bình vôi rất to và có hình dáng thay đổi tùy thuộc vào nơi cây phát triển. Vỏ ngoài của củ có màu nâu đen, bên trong có màu trắng xám và vị đắng. Lá của cây có hình trái tim, mọc so le. Hoa của cây có màu xanh nhạt và kích thước nhỏ. Quả của cây có hình cầu và khi chín có màu đỏ. Hạt của cây có hình móng ngựa.
Phân bố, thu hoạch và bào chế
Cây bình vôi phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt là những vùng có núi đá vôi như Lai Châu, Hòa Bình, Ninh Bình,… Cây có thể được thu hoạch quanh năm. Phần củ quả sau khi thu hái về sẽ được rửa sạch, cạo bỏ phần vỏ bên ngoài, thái mỏng và phơi hoặc sấy khô. Để bảo quản củ bình vôi khô, chúng ta nên để chúng trong hũ thủy tinh hoặc bì nilon để tránh ẩm mốc. Ngoài ra, củ bình vôi còn có thể được sử dụng để chiết lấy 1-tetrahydropalmatin.
Thành phần hóa học của cây bình vôi
Các nhà nghiên cứu đã phân tích và chỉ ra rằng cây bình vôi chứa một thành phần hóa học quan trọng là alcaloid (1%), bao gồm L-tetrahydropalmatin, Roemerin, Rotundin và Cepharanthin. Ngoài ra, củ bình vôi còn chứa lượng lớn tinh bột, acid hữu cơ và đường.
Một số hình thức sử dụng của cây bình vôi
Cây bình vôi thường được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau. Dân gian thường dùng củ bình vôi phơi khô hoặc ngâm trong rượu. Một số trường hợp sẽ sử dụng dưới dạng Rotundin (dạng viên uống) hoặc Rotundin sulfat (dạng tiêm).
Tác dụng của cây bình vôi đối với sức khỏe
Cây bình vôi có rất nhiều tác dụng với sức khỏe. Theo y học cổ truyền, cây bình vôi có tác dụng an thần, trấn kinh, khắc phục triệu chứng suy nhược, nóng sốt, nhức đầu, rối loạn chức năng tiêu hóa,… Các nghiên cứu hiện đại cũng đã phát hiện và sử dụng cây bình vôi để điều trị mất ngủ và suy nhược cơ thể.
Tác dụng an thần
Cây bình vôi có tác dụng an thần và gây ngủ. Trong củ bình vôi, có chứa L-tetrahydropalmatin, một hoạt chất kích thích an thần quan trọng trong y học. L-tetrahydropalmatin còn có tác dụng duy trì giấc ngủ, hạ huyết áp, giảm nhiệt độ cơ thể, chữa suy nhược cơ thể và rối loạn tâm thần.
Ngăn ngừa hội chứng rối loạn tiêu hóa
Bình vôi có dược tính cao và được sử dụng để khắc phục và điều trị các bệnh về đường tiêu hóa hoặc do ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, chúng ta nên hạn chế sử dụng chúng. Cấy bình vôi có thể sắc lấy nước và sử dụng với liều lượng nhỏ để ngăn ngừa hội chứng rối loạn tiêu hóa.
Hỗ trợ điều trị bệnh gút
L-tetrahydropalmatin trong cây bình vôi còn có tác dụng hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của bệnh gút. Bạn có thể sắc nước từ củ bình vôi để uống mỗi ngày. Tuy nhiên, hãy nhớ sử dụng với liều lượng nhỏ và không lạm dụng.
Cải thiện chứng mất ngủ
Cepharanthin trong cây bình vôi có tác dụng điều hòa hệ tuần hoàn và kích thích sản sinh một số kháng thể có lợi cho người bị mất ngủ. Để cải thiện chứng mất ngủ, bạn có thể sử dụng rượu ngâm bình vôi hoặc bột củ bình vôi theo liều lượng nhỏ. Hãy nhớ không sử dụng quá liều.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây bình vôi
Thận trọng khi sử dụng cây bình vôi, vì trong củ bình vôi có chứa hoạt chất ancaloit A (roemerin) có tác dụng gây tê niêm mạc và làm giảm nhịp đập của tim. Hãy sử dụng cây bình vôi theo hướng dẫn của bác sĩ. Để tránh tình trạng quá liều, hãy tuân thủ liều lượng sử dụng.
Hiện tại, vẫn chưa có nghiên cứu nào cho biết về tác dụng phụ của cây bình vôi. Để tìm hiểu thông tin cụ thể hơn về cây này, hãy tham khảo từ các chuyên gia y tế.
Đó là những thông tin cơ bản về cây bình vôi. Mong rằng bài viết này đã giúp bạn tìm hiểu thêm về cây này. Đừng quên ghé thăm www.lrc-hueuni.edu.vn để tìm hiểu thêm về các dược liệu tự nhiên khác. Chúc bạn có một ngày tốt lành!
