Dâu tàu, còn được gọi là Dâu Úc, là một loại cây thuộc họ Dâu tằm. Cây có kích thước lớn, có thể cao đến 15m. Tuy nhiên, do quá trình trồng trọt và cắt tỉa, cây thường có hình dáng nhỏ hơn, chỉ khoảng 2-3m và cành yếu. Lá của cây có hình dạng xoan dài, dài khoảng 6-15cm và rộng từ 4-10cm, gốc lá hình tim cạn, có khi chia thành 3-5 thuỳ. Lá mỏng, không lông, có gân gốc 3 và mép lá có răng, đầu lá có chai. Cuống lá ngắn và có lá kèm dài khoảng 5mm. Cây có bông đuôi sóc thòng, bông đực dài 2cm và bông cái dài 1cm. Hoa của cây có 4 mẫu và 2 vòi nhụy dài khoảng 1,5mm, dính chặt vào nhau. Quả của cây to và có màu gần như đen.
Mùa hoa của cây thường nở vào tháng 5-7.
Cả quả, vỏ, lá và rễ của cây đều có thể được sử dụng. Ở Việt Nam, cây này được trồng khắp nơi để lấy lá mỏng dùng để nuôi tằm. Các bộ phận của cây được dùng để làm thuốc quanh năm. Quả của cây được hái khi chín.
Theo nghiên cứu, lá của cây có chứa nhiều acid amin như phenylalanin, leucin, alanin, arginin, sarcosin và acid pipecolic. Lá cũng chứa protein, các vitamin C, B, D, và các acid hữu cơ như succinic, propionic và isobutyric, cùng với tanin. Quả của cây có chứa đường, protid, tanin và vitamin C.
Theo thông tin từ Ấn Độ, cây Dâu tàu có một số tính vị và tác dụng khá đáng chú ý. Quả và thân của cây có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, giải khát và làm dịu cơn sốt. Vỏ của cây có tác dụng trị giun và táo bón. Lá cây có thể được sử dụng để làm nước súc miệng khi viêm họng. Rễ của cây cũng có tác dụng trị giun và làm sẹo.
Cây Dâu tàu được sử dụng như một liều dùng thảo dược phổ biến. Lá của cây thường được sử dụng để tăng sự tiết, chữa cảm lạnh, ho và mất ngủ. Liều dùng thông thường là từ 6-18g, dạng thuốc sắc. Rễ của cây cũng có thể được sử dụng để chữa hen suyễn, tiểu tiện ít, thấp khớp và đau nhức xương. Quả của cây có thể được sử dụng để chữa thiếu máu, làm mờ đau mắt. Một cách sử dụng thông thường là ngâm 12-20 quả trong rượu hoặc nước để dùng uống. Xirô từ quả chín cũng có thể được sử dụng để bôi chữa đau họng và lở miệng lưỡi.
Ghi chú: Ngoài cây Dâu tàu, còn có một số loài cây khác cũng được sử dụng. Loài Morus cathayana, thường được gọi là bầu, là một loại cây gỗ lớn, có lá hình tim với mép có răng, bông cái dài 2,5cm, và quả màu vàng giữa bao hoa phù, màu đỏ chói. Loài cây này được trồng ở Bà Ria và Bến Tre. Loài cây Morus macroura, thường được gọi là Dâu chùm dài hay Dâu quả dài, cũng là một loại cây gỗ lớn, có lá hình tim rộng với răng thấp, bông cái dài từ 4-12cm và quả màu vàng nhạt. Loài cây này được trồng ở Nghệ An và Hoà Bình.
Nguồn: www.lrc-hueuni.edu.vn
