Chào các bạn độc giả thân mến!
Bạn có từng gặp khó khăn khi viết chính tả tiếng Việt? Quy tắc viết chính tả luôn khiến chúng ta băn khoăn, ví như việc sử dụng “I” hay “y”. Trên trang web LRC Hueuni, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách sử dụng chính xác từ “Quy định” hay “Qui định” trong bài viết này.
1. Dùng “I” hay “Y” trong các trường hợp nào?
Trong quá trình phát triển tiếng Việt qua hàng ngàn năm, việc sử dụng chữ latin đã gây tranh cãi. Ban đầu, mọi người đều sử dụng “i” cho từ như “hi vọng”, “hi sinh”, “thư kí”, “chữ kí”, “kị binh”, và nhiều từ khác. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, người ta nhận ra có nhiều từ đồng âm nhưng khác nghĩa. Vì vậy, cách sử dụng “i” và “y” đã được phân biệt như sau:
- Những từ mang tính chất trang trọng, đẹp đẽ, thể hiện sự tôn kính sẽ sử dụng “y”.
- Danh từ riêng, tên riêng sử dụng “y”.
- Các trường hợp còn lại vẫn sử dụng “i”.
Các phụ âm đầu bắt đầu bởi (B, Ch, D, Đ, Gh, N, Ngh, Ph, R, Th, Tr, X) sẽ luôn đi với “i”, dù dấu thanh hoặc từ Hán Việt hay Thuần Việt. Riêng tên riêng có thể sử dụng “y”, ví dụ như “Vỹ”.
Có 8 phụ âm đầu có nhiều cách viết (H, K, M, Qu, S, T, V), có thể thay đổi tuỳ ngữ cảnh và từng từ. Ví dụ, có 13 trường hợp viết “i” ở một số dấu thanh nhất định như “Hì”, “Ki”, “Mi”, “Mỉ”, “Mí”, “Si”, “Sì”, “Sỉ”, “Vi”, “Vì”, “Vỉ”, “Ví”, “Vị”. Với các dấu thanh khác, có thể dùng cả “i” và “y”. Còn có 28 trường hợp tồn tại 2 cách viết với “I và Y” của cùng một từ, ví dụ như “ca sỹ = ca sĩ”, “hi vọng = hy vọng”, “tỉ giá = tỷ giá”,…
Chữ “H” khi đứng một mình có thể sử dụng cả “i” và “y”. Tuy nhiên, khi kết hợp với các phụ âm ghép (Ch, Gh, Ngh, Ph, Th), sẽ luôn viết với “i”, ví dụ như “hi sinh”, “du hí”, “chị”, “thị”.
Trường hợp “I” hay “y” đứng một mình, chúng ta có:
- Dùng “I” khi từ đó là từ thuần Việt, ví dụ như “ầm ĩ”, “ì ạch”, “í ới”.
- Dùng “y” khi từ đó là từ Hán Việt, ví dụ như “y tế”, “y phục”, “ý nghĩa”.
Tuy nhiên, theo phong tục tập quán, người ta thường dùng nguyên âm “y” hơn là “i”. Vì các chữ có nguyên âm “y” trông lịch sự, kính trọng hơn, đẹp mắt hơn, đầy tình cảm hơn những từ viết bằng âm “i”. Ví dụ “công ty” thay vì “công ti”, “mỹ thuật” thay vì “mĩ thuật”. Ngược lại ít người viết “ly ty”, “sân sy”, “năn nỷ”.
2. “Quy định hay Qui định”?
“Quy định” và “Qui định” là từ có 2 cách viết, đọc lên cùng một âm thanh và cùng ý nghĩa. Nhưng khi sử dụng, hai từ này mang những ngữ nghĩa khác nhau.
“Quy định” là những quy tắc, chuẩn mực, tiêu chuẩn do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành hoặc thừa nhận, buộc các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải tuân thủ. Vì vậy, từ “Quy định” thường mang ý nghĩa trang trọng, lịch sự. Như đã đề cập ở phần trước, từ viết bằng âm “y” thường mang tính lịch sự, kính trọng hơn. Do đó, chúng ta nên sử dụng “Quy định” thay vì “Qui định”.
Hy vọng sau khi đọc bài viết này, các bạn đã nắm được cách sử dụng nguyên âm “y” và “i” sao cho chính xác nhất, đồng thời cũng biết viết “Quy định” hay “Qui định” thì chính xác hơn.
Để tìm hiểu thêm thông tin về ngữ pháp, tiếng Việt và nhiều nội dung hữu ích khác, hãy truy cập vào www.lrc-hueuni.edu.vn.
Chúc các bạn viết chính tả chuẩn xác và thể hiện sự lịch sự, trang trọng trong tiếng Việt!
