Hành là một loại cây cỏ sống lâu năm, mang một mùi đặc biệt và thường được sử dụng như một loại gia vị. Nhưng ít ai biết rằng cây hành còn có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Hãy cùng tôi tìm hiểu về cây hành và những lợi ích của nó.
Mô tả cây Hành
- Lá của cây hành có hình trụ rỗng, dài khoảng 30-50cm và đường kính 4-8mm. Lá có đầu thuôn nhọn và phía giữa có phình lên.
- Cụm hoa của cây mọc trên một cán, hình trụ và rỗng. Cụm hoa có hình xim với thành hình tán giả, nhưng cuống tán giả ngắn đến nỗi cụm hoa trông giống hình cầu. Bao hoa gồm 2 vòng, mỗi vòng gồm 3 cánh, 3 lá đài màu trắng và 6 nhị. Hoa không có răng và có phấn hình chữ T, bao gồm 2 ngăn, dài 1 mm, và một nhuỵ có 3 ngăn, mỗi ngăn có nhiều noãn.
- Quả của cây hành có hình tròn với đường kính khoảng 6mm và hạt có hình cạnh, màu đen.
Phân bố, thu hái và chế biến
Cây hành được trồng ở khắp nơi trong nước ta, chủ yếu để làm gia vị và làm thuốc. Ngoài ra, cây này cũng được trồng ở nhiều nước khác châu Á và châu Âu. Thu hái cây hành chủ yếu diễn ra vào tháng 10-11, nhưng cũng có thể thu hái quanh năm. Cây hành có thể được sử dụng tươi hoặc khô để làm thuốc.
Thành phần hóa học
Cây hành chứa axit malic, phytin và chất alylsunfit. Ngoài ra, tinh dầu của cây hành chứa chất kháng sinh atixin C6H10OS2, có tác dụng diệt khuẩn rất mạnh.
Công dụng và liều dùng
Cây hành là một vị thuốc rất thông dụng trong nhân dân và được ghi trong các tài liệu cổ từ lâu. Theo các tài liệu này, hành có vị cay, bình mà không độc, có năng lực phát biểu, hoà trung, thông dương, hoạt huyết. Hành cũng có thể sử dụng để chữa các chứng sốt, sốt rét, cảm, nhức đầu, mặt mày phù thũng, và có tác dụng làm yên thai, sáng mắt, lợi ngũ lạng.
Hiện nay, cây hành được biết đến với tác dụng kích thích thần kinh, tăng sự bài tiết dịch tiêu hoá và có thể dùng để đề phòng ký sinh trùng đường ruột. Ngoài ra, cây hành cũng có thể được sử dụng để trị tê thấp.
Tinh dầu của cây hành cũng có tác dụng sát khuẩn mạnh và có thể được dùng ngoài để chữa những mụn nhọt mưng mủ, hoặc dùng nước hành nhỏ mũi để chữa ngạt mũi, viêm niêm mạc mũi, đau đầu và mũi ngạt.
Để sử dụng cây hành dưới hình thức thuốc, bạn có thể dùng từ 30 đến 60g cây hành sắc hoặc giã nát và ép lấy nước để uống. Dùng cây hành ngoài, không cần xác định liều lượng.
Đơn thuốc có hành
- Chữa cảm mạo, đầu nhức và mũi ngạt:
- Hành 30g, đạm đậu sị 15g, sinh khương 10g, chè hương 10g, nước 300ml. Đun sôi, gạn bỏ bã, uống khi còn đang nóng. Uống xong đắp chăn kín để ra mồ hôi.
- Chữa trẻ con cảm mạo:
- Hành 60g, sinh khương 10g. Hai thứ giã nát, thêm một cốc nước sôi vào, dùng hơi xông vào miệng và mũi, mỗi ngày làm mấy lần, không cần cho uống.
- Chữa mụn nhọt:
- Hành tươi giã nát, trộn với mật, đắp lên mụn. Khi ngòi mụn ra, rửa mụn bằng dấm.
- Phụ nữ động thai:
- Hành tươi 60g, thêm một bát nước, sắc kỹ, lọc bỏ bã cho uống.
Chú thích: Ngoài cây hành nói trên, hiện nay nhiều nước còn dùng cây hành tây hay dương thông (Allium cepa L.) làm thuốc. Cây này có nhiều thành phần hóa học như tinh dầu, phytin, axit hữu cơ và các chất inulin, manit, manoza. Tinh dầu của cây hành tây còn chứa phytonxit, một chất kháng sinh rất mạnh. Cây hành tây được sử dụng để chữa ho, trừ đờm, ra mồ hôi, lợi tiểu tiện và dùng trong chứng bụng nước do gan cứng.
