Rau bép, còn được gọi là Rau danh, Bét hoặc Cắm, thuộc họ Dây gắm (Gnetaceae) và có tên khoa học là Gnetum gnemon L. Đây là một loại cây gỗ mảnh khác gốc, thường xanh, có thân thẳng cao khoảng 5-10m. Cây có nhiều nhánh ngả xuống gốc, mang lại vẻ đẹp đặc biệt cho nó.
Mô tả
Rau bép có lá hình bầu dục, mọc đối, dài từ 7,5-20cm, rộng từ 2,5-10cm. Lá có mũi nhọn ở chóp và thon dẹp dần về gốc, với gân phụ 5-7 cặp dính nhau. Cụm hoa của cây chỉ có một và thường mọc ở nách lá, tuy nhiên cũng có khi mọc trên thân gỗ già. Hoa cái của cây có 5-8 trên mỗi mấu của cụm hoa. Quả của rau bép có dạng hạch, bầu dục, dài khoảng 1-3,5cm, có mũi ngắn và màu sắc thay đổi từ màu vàng khi non đến màu đỏ tới tía khi chín. Mỗi quả chỉ chứa một hạt.
Nơi sống và thu hái
Loài cây rau bép phân bố chủ yếu ở Đông Nam Á, trong đó có phạm vi từ Quảng Nam – Đà Nẵng đến Kontum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Khánh Hoà và Côn Đảo.
Thành phần hoá học
Rau bép chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng. Hạt của cây chứa nước (30g), protein (11g), lipid (1,7g), carbohydrat (50g) và tro (1,7g). Lá của rau bép giàu protein, chất khoáng và vitamin A & C. Nếu xem xét lá non của Gnetum gnemon var tenerum, ta thấy nó có nhiều tác dụng bổ dưỡng. Mỗi 100g lá non chứa nước (75,1g), protein (6,6g), lipid (1,2g), carbohydrate (9,1g), xơ (6,8g), tro (1,3g), phosphor (224mg), calcium (151mg), sắt (2,5mg) và vitamin A (10899 IU).
Công dụng và phối hợp
Cả lá non, cụm hoa, quả non và quả chín của rau bép đều có thể ăn được và mang lại nhiều lợi ích. Lá non của rau bép khi còn non, mỏng và mềm, có màu lục nhạt. Chúng rất thích hợp để nấu canh và có thể so sánh với Rau sắng chùa Hương (Melientha suavis Pierre) về hương vị. Hạt của rau bép khi rang lên có vị bùi giống hạt lạc. Tất cả các loại rau bép cùng loại đều có thể dùng để ăn, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác. Cây Phác mang (Phat miang) của Thái Lan, có tên khoa học là Gnetum gnemon var tenerum Markgr, cũng là một loại rau quan trọng ở miền Nam nước này.
Ngoài ra, ăn rau bép không có tác dụng phụ đáng kể cho cơ thể. Nó cũng có thể kết hợp với thịt để tạo ra những món ăn thơm ngon. Vỏ của cây rau bép có sợi rất dai, chịu được nước biển nên người ta còn sử dụng để dệt lưới đánh cá. Tuy nhiên, gỗ của rau bép có ít giá trị và không được đánh giá cao.
Với những thông tin hữu ích về rau bép này, bạn có thể tìm hiểu thêm tại www.lrc-hueuni.edu.vn – trang web chính thức của LRC Hueuni.
Nguồn: www.lrc-hueuni.edu.vn
