Cỏ bạc đầu, một loại cỏ mọc hoang dại, luôn xuất hiện trên vệ đường và nương bãi tại nhiều địa phương trên khắp nước ta. Với vị cay, tính bình, cũng như tác dụng giải biểu, khu phong, chỉ thống và tiêu thũng, cây thuốc này đã được nhân dân ưa chuộng để trị cảm mạo, ho gà, viêm phế quản, viêm xoang,…
Tìm hiểu về Cỏ Bạc Đầu
Tên gọi và thông tin khoa học
- Tên gọi khác: Bạc đầu cánh, Cỏ đầu tròn, Thủy ngô công, Cói bạc đầu lá ngắn, Pó dều dều, Nhá boóc đon (tiếng Thái).
- Tên khoa học: Kyllinga Nemoralis
- Tên dược liệu: Herbal Kyllinga Nemoralis
- Họ: Cói (danh pháp khoa học: Cyperaceae)
Đặc điểm cây cỏ bạc đầu
Cỏ bạc đầu là một loại cây cỏ sống lâu năm, thân nhỏ, chỉ cao khoảng 7 – 25cm, có thân rễ mọc bò. Lá của cây có hình dải, nhỏ và ngắn hơn thân, màu xanh lục, giữa phiến lá có dải gân nhỏ kéo từ gốc đến ngọn.
Hoa mọc thành cụm ở ngọn, có hình cầu, mỗi cụm chứa từ 1 đến 3 bông hình trụ và đường kính cụm hoa dao động từ 4 – 8mm. Cây thường ra hoa vào mùa hè. Quả bế hình bầu dục hơi dẹt, thường có màu vàng nhạt. Toàn cây cỏ bạc đầu có mùi thơm đặc trưng, nhưng mùi thơm nhất là ở phần rễ.
Bộ phận dùng
Toàn cây cỏ bạc đầu được sử dụng để làm thuốc.
Phân bố
Cỏ bạc đầu là một loài thực vật nhiệt đới, phân bố tại Campuchia, Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Myanmar, Srilanka, Australia và một số quốc gia tại châu Phi.
Ở nước ta, cây mọc hoang ven đường, trong vườn,… từ Lào Cai, Cao Bằng và trải dài đến các tỉnh miền Nam như Lâm Đồng, TP HCM và An Giang.
Thu hái và bảo quản
Dược liệu cây cỏ bạc đầu có thể được thu hái quanh năm. Sau khi thu hoạch, cây cỏ nên được rửa sạch đất cát và có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô để sử dụng dần.
Nên bảo quản cây cỏ bạc đầu ở nơi khô ráo và thoáng mát để tránh làm mất mùi thơm đặc trưng.
Thành phần hóa học
Toàn cây cỏ bạc đầu chứa mùi thơm đặc trưng và tinh dầu. Ngoài ra, cây cỏ bạc đầu còn chứa nhiều thành phần hóa học khác, nhưng chưa được nghiên cứu cụ thể.
Vị thuốc cỏ bạc đầu
Tính vị và quy kinh
- Tính vị: Cay, tính bình.
- Quy kinh: Chưa có nghiên cứu cụ thể.
Công dụng của cỏ bạc đầu
Cỏ bạc đầu là một vị thuốc Nam được sử dụng trong phạm vi nhân dân, vì vậy hiện nay chưa được nghiên cứu trên cơ sở khoa học.
Theo dân gian, dược liệu cỏ bạc đầu có tác dụng chỉ thống (giảm đau), tiêu thũng, khu phong và giải biểu. Vì vậy, nhân dân thường sử dụng cỏ bạc đầu để trị lở loét da, sâu quảng, làm thuốc sát trùng vết thương và trị ỉa chảy.
Cỏ bạc đầu trị bệnh gì?
Hiện nay, cỏ bạc đầu được sử dụng để trị các bệnh lý như ho gà, viêm họng, cảm mạo, viêm phế quản, tiêu chảy, lỵ trực tràng, sốt rét, mụn nhọt, sâu quảng, rắn cắn, lở ngứa ngoài da,…
Cách sử dụng và liều lượng
Cỏ bạc đầu chủ yếu được dùng ở dạng đắp ngoài. Ngoài ra, dược liệu cũng có thể được sử dụng ở dạng sắc uống với liều lượng 10 – 16g/ngày.
Bài thuốc trị bệnh từ cỏ bạc đầu
Bài thuốc trị viêm gan gây vàng da
- Chuẩn bị: Cây cỏ bạc đầu tươi 40 – 80g.
- Thực hiện: Sắc uống và dùng hết trong ngày.
Bài thuốc trị mụn nhọt, viêm mủ ngoài da và rắn cắn
- Chuẩn bị: Cây cỏ bạc đầu 30 – 60g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.
Bài thuốc trị chứng đái ra dưỡng chấp
- Chuẩn bị: Long nhãn và cỏ bạc đầu mỗi vị 15g.
- Thực hiện: Đem sắc uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc trị ho, viêm khí quản và ho gà
- Chuẩn bị: Cây cỏ bạc đầu 60g.
- Thực hiện: Sắc lấy nước và chia thành 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trị sốt rét
- Chuẩn bị: Cỏ bạc đầu tươi 60g.
- Thực hiện: Sắc lấy nước uống trước khi có triệu chứng sốt khoảng 4 giờ đồng hồ.
Bài thuốc chữa viêm xoang
- Bài thuốc 1: Cỏ bạc đầu 60g, đem sắc lấy nước và dùng khi thuốc còn ấm.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị mẫu kinh, cỏ bạc đầu, lá cây dừa và rễ bồ hòn mỗi vị 15g. Đem các vị sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc xông trị chứng cảm mạo
- Chuẩn bị: Cỏ bạc đầu và tía tô mỗi thứ 1 nắm, dùng tất cả nguyên liệu tươi.
- Thực hiện: Đem rửa sạch rồi đun với nước cho sôi và dùng xông mặt để giải cảm, trị ho và nghẹt mũi.
Vì hiện tại nghiên cứu và thực nghiệm lâm sàng về tác dụng của vị thuốc cỏ bạc đầu vẫn còn hạn chế, nên một số bài thuốc từ dược liệu này chưa được chứng minh về mức độ cải thiện lâm sàng. Do đó, trước khi thực hiện, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để hạn chế tình trạng áp dụng bài thuốc không có hiệu quả.
Tìm hiểu thêm về chúng tôi tại www.lrc-hueuni.edu.vn
Hãy theo chúng tôi để cập nhật thêm thông tin hữu ích:
- Facebook: www.facebook.com/lrc-hueuni.edu.vn
- YouTube: www.youtube.com/lrc-hueuni.edu.vn
