Mật nhân – một loại dược liệu quý đã được nghiên cứu và sử dụng trong việc điều trị các bệnh lý xương khớp, da liễu, hỗ trợ gan mật và tăng cường chức năng sinh lý nam giới. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về loại cây đa công dụng này, cách sử dụng và công dụng của mật nhân.
1. Cây mật nhân là cây gì?
Cây mật nhân có tên khoa học là Eurycoma Longifolia, thuộc họ thanh thất Simaroubaceae, chi Eurycoma hay còn gọi là cây bá bệnh hoặc cây bách bệnh. Ngoài ra, còn có tên gọi khác như cây mật nhơn, cây hậu phác nam.
Mật nhân thuộc loài cây bụi, lá kép, dễ sống tại những nơi khô cằn, cao khoảng 2-8m. Hoa của cây mật nhân mọc thành cụm có màu đỏ nâu và thường nở vào tháng 3-4 hàng năm. Quả mật nhân có hình trứng và hơi dẹt, khi chín có màu vàng đỏ.
2. Phân bố
Cây mật nhân phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới Đông Nam Á và Nam Á. Ở Việt Nam, thảo dược này được tìm thấy rải rác ở các tỉnh vùng núi thấp và trung du các tỉnh Tây Nguyên và miền Trung.
3. Thành phần hóa học
Trong cây mật nhân, đã được chiết xuất các chất như các hợp chất quassinoid, các hợp chất triterpen loại tirucallan, từ rễ phân lập được 3 quassinoid và các alkaloid loại canthin – 6- on. Ngoài ra còn có campestrol và b-sitosterol.
4. Mùi vị
Mật nhân có tính mát, vị đắng, có tác dụng chính tới can và thận, bổ dưỡng cho người bị khí huyết hư, gân xương đau nhức.
5. Thu hái và chế biến
Trừ phần lá ra, hầu hết các bộ phận của cây đều có thể sử dụng làm thuốc như thân, rễ, vỏ thân và quả mật nhân. Các bộ phận của cây được thu hái vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Sau khi thu hái, chúng được bào chế thành dạng bột mịn hoặc dạng viên nang, chiết xuất chất lỏng từ gốc.
6. Công dụng
Cây mật nhân có nhiều công dụng đã được y học cổ truyền và y học hiện đại nghiên cứu, được sử dụng trong nhiều bài thuốc trị bệnh. Công dụng của mật nhân bao gồm:
- Kháng ký sinh trùng sốt rét
- Tăng cường sinh lý nam giới và nội tiết tố sinh dục nam
- Tác dụng lợi mật và bảo vệ gan
- Chữa ăn uống không tiêu, đầy bụng, tiêu chảy
- Chữa sốt rét, giải độc do uống nhiều rượu
- Chữa lưng đau mỏi, nhức mỏi tay chân
- Trị bệnh gout, chàm, ghẻ, mẩn ngứa
7. Mật nhân chữa bệnh gout hiệu quả hay không?
Theo nghiên cứu, mật nhân có tác dụng giảm nồng độ acid uric trong huyết thanh và huyết tương, tăng tỷ lệ thanh thải acid uric và creatinin. Ngoài ra, chất quassinoid có trong mật nhân còn ức chế sự hấp thụ urat trong các tế bào.
8. Các bài thuốc chữa bệnh từ mật nhân
Có nhiều cách sử dụng mật nhân để chữa bệnh gout và các bệnh lý khác. Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng mật nhân:
- Bài thuốc chữa những cơn đau nhức do gout
- Bài thuốc cải thiện chức năng gan
- Bài thuốc chữa đau bụng đi ngoài, ăn không tiêu, chướng bụng
- Bài thuốc trị khí huyết kém, nóng trong người
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường
- Bài thuốc giúp kích thích hệ tiêu hóa
- Bài thuốc chữa rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều
- Bài thuốc chữa kiết lỵ, tiêu chảy
- Bài thuốc tẩy giun, trị đầy hơi, khó tiêu, giải độc rượu
- Bài thuốc cải thiện sinh lý nam giới
- Bài thuốc chữa chàm ghẻ, mẩn ngứa ở trẻ nhỏ
9. Mua mật nhân ở đâu?
Khi mua mật nhân, bạn nên chú ý tới nơi sản xuất, hạn sử dụng và lựa chọn những đơn vị cung cấp uy tín, có giấy phép đảm bảo chất lượng.
10. Lưu ý khi sử dụng
Trước khi sử dụng mật nhân, bạn nên lưu ý một số điểm sau:
- Không dùng cây mật nhân cho phụ nữ mang thai, đang cho con bú và trẻ em.
- Không sử dụng quá liều lượng.
- Dùng nhiều có thể gây ngộ độc thủy ngân hoặc chì.
- Đối với người dị ứng hoặc quá mẫn cảm, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
11. Lời khuyên từ chuyên gia
Theo Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng, người bệnh nên kết hợp sử dụng mật nhân với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý.
Trước khi sử dụng mật nhân hoặc bất kỳ thảo dược nào, bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ hoặc dược sĩ có chuyên môn để có lời khuyên hữu hiệu nhất.
(Source: www.lrc-hueuni.edu.vn)
