Cây Đại hoàng không chỉ là một loại cây sống lâu năm, mà còn có những tác dụng vô cùng hữu ích trong việc chữa trị rối loạn tiêu hóa và các vấn đề liên quan đến dạ dày. Để hiểu rõ hơn về cây Đại hoàng và công dụng của nó, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Đại hoàng – Cây không chỉ đơn giản
Thông tin cơ bản về Đại hoàng
Tên tiếng Việt: Đại hoàng
Tên khoa học: Rheum palmatum L.
Họ: Polygonaceae
Cây Đại hoàng có thân rễ được sử dụng làm thuốc với tác dụng mạnh đối với dạ dày và điều trị táo bón. Ngoài ra, cây Đại hoàng còn giúp cải thiện tiêu hóa, giảm đau bụng và có tác dụng gây xổ đại tràng.
Mô tả cây Đại hoàng
-
Chưởng diệp đại hoàng (Rheum palmatum L.): Cây sống lâu năm, rễ thô, to, thân cao tới 2m, giữa rỗng và mặt nhẵn. Lá có cuống dài, phiến lá hình tim chia thành 3-7 thuỳ, mép thuỳ có răng cưa hoặc hơi cắt. Hoa màu tím đỏ. Cây Đại hoàng chủ yếu mọc hoang và trồng ở Tứ Xuyên, Cam Túc (Trung Quốc).
-
Đường cổ đặc đại hoàng Rheum tanguticum Maxim ex Regel: Cây sống lâu năm cao tới 2m, lá có phiến cắt rất sâu thành thùy. Cây này mọc hoang ở Tứ Xuyên, Thanh Hải, Cam Túc.
-
Cây dược dụng đại hoàng (Rheum officinale Baill.): Cây sống lâu năm, thấp hơn, chỉ cao khoảng 1,50m. Lá mọc so le có cuống dài, phiến lá hình trứng phía cuống hình tim. Hoa màu xanh nhạt hoặc vàng trắng nhạt.
Phân bố, thu hái và chế biến Đại hoàng
Cây Đại hoàng thích hợp sinh trưởng ở những nơi có khí hậu mát ẩm và độ cao trên 1000m. Hiện nay, Đại hoàng đang được nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam. Cây thường được thu hái thân rễ của những cây đã sống trên 3 năm vào các tháng 9-10. Sau khi thu hái, rễ được rửa sạch, cắt bỏ phần trên mặt đất và vỏ ngoài. Sau đó, rễ được phơi khô hoặc sấy nhẹ.
Thành phần hoá học của Đại hoàng
Trong cây Đại hoàng, có hai loại hoạt chất tác dụng trái ngược nhau. Loại hoạt chất đầu tiên có tính chất thu liễm, là hợp chất có tanin (rheotannoglucozit). Loại hoạt chất thứ hai có tác dụng tẩy, gọi là rheoanthraglucozit.
Các thành phần chủ yếu trong các rheotanoglucozit là glucogalin, axit galic, catechin và terarin. Trong cây Đại hoàng, tỷ lệ các antraglucozit toàn bộ dao động từ 2-4.5%. Các antraglucozit này có thể tồn tại dưới dạng tự do hoặc kết hợp.
Tác dụng dược lý của Đại hoàng
Cây Đại hoàng có nhiều tác dụng hữu ích đối với sức khỏe, bao gồm:
-
Kích thích sự co bóp ruột: Tác dụng chậm, mất khoảng 5-10 giờ sau khi uống để thấy hiệu quả. Cây Đại hoàng giúp làm mềm phân và có màu vàng hoặc nâu sẫm. Đôi khi, sử dụng Đại hoàng có thể gây buồn nôn, chóng mặt hoặc nổi mẩn. Do tác dụng sung huyết đối với các mạch máu trĩ, nên không nên dùng Đại hoàng đối với người bị trĩ hoặc táo.
-
Tác dụng diệt khuẩn: Cây Đại hoàng có khả năng diệt khuẩn đối với các loại vi khuẩn như staphylococcus, lỵ, thương hàn và tả.
Công dụng và liều dùng Đại hoàng
Cây Đại hoàng được sử dụng trong cả đông y và tây y. Công dụng của Đại hoàng bao gồm:
-
Giúp tiêu hoá và chữa kém ăn, ăn không tiêu, da vàng, đau bụng: Uống 0,10-0,50g Đại hoàng mỗi ngày dưới dạng sắc, bột hoặc thuốc viên.
-
Hỗ trợ điều trị táo bón: Uống 3-10g Đại hoàng mỗi ngày. Thường được kết hợp với các vị thuốc khác như chỉ thực, hậu phác, hoàng liên, mang tiêu và nhiều hơn nữa.
Ngoài ra, Đại hoàng cũng có thể được sử dụng trong các bài thuốc để chữa trị đau bụng, táo bón, nôn mửa và hắc lào. Hãy tham khảo các đơn thuốc dưới đây:
-
Đại hoàng cam thảo thang: Đại hoàng 7g, cam thảo 4g, nước 300ml, sắc còn 100ml. Uống lúc đói.
-
Bài thuốc chữa hắc lào: Đại hoàng 10g, dấm 5ml, rượu 50ml. Ngâm trong 10 ngày, sau đó bôi lên các vết hắc lào đã rửa sạch.
Đại hoàng đã được chứng minh là một loại cây có tác dụng đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, trước khi sử dụng Đại hoàng làm thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Nếu bạn quan tâm đến thông tin về cây Đại hoàng và các sản phẩm từ Đại hoàng, hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn để biết thêm thông tin chi tiết.
Nguồn:
- LRC Hue Uni
- Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
- facebook.com/BVNTP
- youtube.com/bvntp
