Mô tả Bọ mắm
Bọ mắm, còn được gọi là Cỏ dòi, Đại kích biển hay Cây dòi ho, có tên khoa học là Pouzolzia zeylanica và thuộc họ Gai. Loài cây này phổ biến khắp nơi ở Việt Nam, được người dân sử dụng để tiêu diệt dòi bọ và làm dược liệu chữa bệnh.
Đặc điểm sinh thái
Cây Bọ mắm có thân thảo, nhỏ, chia làm nhiều nhánh, có lông bao phủ và cành mềm. Lá cây mọc đôi khi mọc đối xứng, có xuất hiện lá kèm, hình mác, có lông ở gân và 2 mặt lá, ở mặt dưới nhiều hơn. Lá dài 4-9cm, rộng 1.5-2.5cm. Cuống lá dài khoảng 5mm, có lông trắng, có 3 gân xuất phát từ cuống.
Hoa thuốc dòi mọc thành cụm, không cuống và thường mọc ở kẽ lá. Quả hình trứng hơi nhọn ở 2 đầu.
Cây Bọ mắm phát triển hoang ở khắp các vùng nước ta, từ đồng bằng tới trung du miền núi, từ miền Bắc đến miền Nam. Loài cây này thường mọc nhiều nhất ở ven rừng, đồng ruộng, ven đường và trong sân vườn.
Bộ phận dùng
Toàn bộ cây bọ mắm, bao gồm thân, lá và rễ đều được sử dụng để làm thuốc.
Thu hái và chế biến
Cây Bọ mắm có thể thu hái quanh năm để sử dụng, nhưng thời điểm tốt nhất là từ tháng 5 đến tháng 8. Đây là lúc cây phát triển mạnh nhất, nên thu được dược liệu có dược tính mạnh nhất và chất lượng nhất.
Toàn bộ cây sau khi hái về có thể sử dụng tươi hoặc làm sạch rồi phơi khô để dùng dần.
Tác dụng của Bọ mắm
Dưới đây là một số tác dụng của cây Bọ mắm được dân gian sử dụng khá phổ biến:
- Cây Bọ mắm có công dụng chữa bệnh ho lâu năm, ho lao, viêm thanh phế quản, viêm họng, viêm phổi.
- Cây Bọ mắm thường được giã cho vào mắm tôm để không có dòi và có thể giã nát nhét vào răng để chữa sâu răng.
- Dân gian cũng dùng thuốc giòi để chữa rắn cắn, bệnh lậu và giang mai.
- Nhiều nơi sử dụng dược liệu này để làm thuốc thông tiểu, thông sữa.
Bài thuốc từ Bọ mắm
Chữa đinh nhọt, viêm sưng vú, vết bầm tụ máu: giã nát một nắm cây Bọ mắm, đem rồi đắp lên vùng bị sưng đau để giảm đau và chữa viêm sưng.
Chữa viêm mũi sưng đau: dùng khoảng 15-20g lá hoặc hoa cây Bọ mắm, giã nát với vài hạt muối, chiết lấy nước và dùng bông gòn đắp nước thuốc vào vùng mũi bị viêm, ngày thực hiện 3-4 lần.
Chữa ho, viêm đau họng: dùng 10-20g cây Bọ mắm khô sắc lấy nước uống hoặc dùng 20-30g lá hoặc hoa giã nát với vài hạt muối, chiết lấy nước chia ra ngậm nuốt dần, mỗi ngày 1 thang, dùng 7 ngày liên tiếp.
Lưu ý khi sử dụng Bọ mắm
Phụ nữ có thai không nên dùng cây Bọ mắm vì có thể gây sảy thai.
Cây Bọ mắm là một loại cây dễ trồng và là loại thuốc dân gian được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả của dược liệu, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để chữa bệnh.
