Trong trái tim của một nhà thơ, bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh là một tác phẩm vô cùng đặc biệt, tỏa sáng với nhiều chi tiết quan trọng về cấu trúc và nội dung. Hãy cùng tìm hiểu về bài thơ này và khám phá giá trị đích thực mà nó mang lại.
Nội dung bài thơ Sang thu
I. Vài nét về tác giả
- Hữu Thỉnh (sinh năm 1942) – tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, bút danh là Vũ Hữu.
- Quê quán: Tam Dương, Vĩnh Phúc.
- Sự nghiệp sáng tác:
- Năm 1963, ông nhập ngũ và trở thành cán bộ tuyên huấn trong quân đội, bắt đầu sáng tác thơ.
- Ông tham gia ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam các khóa III, IV, V.
- Năm 2000, ông trở thành Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam.
- Phong cách sáng tác: Ông là một nhà văn sáng tác phong phú về con người và cuộc sống ở nông thôn. Thơ ông đơn giản nhưng tinh tế và sâu sắc.
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Bài thơ “Sang thu” ra đời gần cuối năm 1977, thời điểm đất nước mới thống nhất và hòa bình, được in trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”.
2. Bố cục
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
- Khổ 2: Cảm nhận về quang cảnh trời đất vào mùa thu.
- Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
3. Giá trị nội dung
- Bài thơ là những cảm nhận tinh tế với sự quan sát tỉ mỉ của tác giả về sự thay đổi của đất trời từ mùa hạ sang mùa thu. Tác phẩm thể hiện tình yêu thiết tha với thiên nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc.
4. Giá trị nghệ thuật
- Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, sử dụng nhiều hình ảnh sinh động và hấp dẫn. Cảnh tượng trong bài thơ được miêu tả một cách tự nhiên và chân thực, ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị, và gợi lên nhiều cảm xúc.
5. Phân tích tác phẩm
I. Mở bài
- Tác giả Hữu Thỉnh: một nhà thơ viết rất hay về con người và cuộc sống nông thôn, mộc mạc nhưng tinh tế.
- Bài thơ “Sang thu”: miêu tả sự chuyển biến nhẹ nhàng của đất trời từ mùa hạ sang mùa thu, không chỉ là hình ảnh thiên nhiên mà còn là bóng dáng của con người trước mùa thu của cuộc đời.
II. Thân bài
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
- Hương ổi: hương thơm bình dị của làng quê Bắc Bộ, khiến ai cũng cảm nhận được mỗi khi chớm thu.
- Gió se: gió heo may, mang đến làn da cảm nhận hơi lạnh và khô.
- Sự sánh: tạo ra sự hòa quyện và hương thu trong làn gió se lan tỏa khắp làng quê.
- Sương chùng chình: tả làn sương nhẹ bắt đầu xuất hiện, có lẽ đang đợi chờ ai đó.
=> Tác giả cảm nhận những chuyển biến không gian bằng cách sử dụng nhiều giác quan tinh tế: khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình), và tâm hồn (có vẻ như thu đã về?).
=> Mùa thu đã đến, con ngõ mà sương chùng chình chưa muốn qua có lẽ là con ngõ của cuộc đời đi vào mùa thu.
- Khổ 2: Quang cảnh đất trời vào thu.
- Sông dềnh dàng, chim vội vã: Sông trôi chậm hơn, đàn chim bắt đầu bay đi tránh rét.
- Mây vắt nửa mình: Nhân hóa từ những dấu hiệu vô hình thành hình ảnh cụ thể.
- Mây vắt nửa mình: đám mây mỏng lưng lẻo như dải lụa nghiêng về mùa hạ, ngả về mùa thu.
=> Con người muốn nắm bắt cái rực rỡ của mùa hè nhưng cũng vội vã làm những công việc chưa hoàn thành khi mùa thu chưa đến.
- Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
- Dần sang thu, nắng vẫn còn nhưng đã nhạt, mưa ít đi, sấm cũng bớt đi, hàng cây đứng tuổi.
=> Tín hiệu mùa hạ vẫn còn nhưng đã dần nhạt đi. - Sấm là biểu hiện của những sự thay đổi bất thường, hàng cây đứng tuổi chỉ những người từng trải sẽ vững vàng hơn.
III. Kết bài
- Tổng kết những thành công về nội dung nghệ thuật của bài thơ.
- Sử dụng từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế, giọng thơ êm đềm và sử dụng các biện pháp tu từ quen thuộc.
- Cảm nhận về những chuyển biến nhẹ nhàng của mùa thu ở miền Bắc.
