Cây thốt nốt là gì?
Cây thốt nốt là loài cây đặc biệt
Cây thốt nốt thuộc họ cây dừa, có cả cây đực và cây cái. Cây cái sẽ ra hoa và kết quả, trong khi cây đực lại được lấy nước làm đường. Tương tự, cây thốt nốt cũng có hoa đực và hoa cái. Tuy nhiên, hoa thốt nốt đực không thể kết thành trái, nên thường chỉ được sử dụng để lấy nước.
Cây thốt nốt có nhiều đặc điểm thú vị
Thân cây thẳng, có thể vươn cao tới 30m và tuổi thọ lên đến trên 100 năm. Cây thốt nốt có vòm lá rộng 3m theo chiều ngang, thân cây to, trông giống thân cây dừa, được bao quanh bởi các sẹo lá. Cụm hoa của cây thốt nốt là những bông mo, mang hoa đơn tính khác gốc. Cây thốt nốt cái cho từ 50 đến 60 quả/cây, trong khi cây thốt nốt đực không có quả.
Cây thốt nốt mọc ở đâu ở Việt Nam?
Cây thốt nốt được gắn liền với vùng đất Thất Sơn
Theo cổng thông tin điện tử An Giang, cây thốt nốt chủ yếu mọc ở vùng đất Thất Sơn (vùng Bảy Núi) thuộc địa phận 2 huyện Tri Tôn và Tịnh Biên của tỉnh An Giang. Nơi đây được mệnh danh là xứ sở của cây thốt nốt.
Cây có khả năng chịu được thời tiết nào?
Thốt nốt – cây bền bỉ chịu khó
Thốt nốt có khả năng chịu khô hạn, ngập nước, và ưa ánh sáng, tuy nhiên lại không chịu rét. Cây thốt nốt ban đầu sinh trưởng chậm, nhưng khi lớn lên, tốc độ sinh trưởng càng nhanh hơn.
Tên gọi khác là gì?
Bối đa – tên gọi khác của cây thốt nốt
Theo sách “Gia Định thành thông chí”, cây thốt nốt còn được gọi là bối đa. Cây bối đa giống cây bồ quỳ (cây gồi), nhưng to hơn, cao vót không cành. Ngọn lá của cây mọc quanh tròn như cái lọng tỏa ra xung quanh, thân lớn có ba cạnh và trên cạnh ấy chấm nhỏ mọc ra. Lá mọc đối nhau suốt cả 4 mùa không rụng. Thân lớn của cây thốt nốt được dùng làm cung tên, và nhánh nhỏ làm dây thừng. Lá già của cây được sử dụng để đan từng tấm, dùng che mưa gió. Lá non cũng được sử dụng để làm buồm, chiếu và dùng trong cả nước.
Ứng dụng của thốt nốt
Thốt nốt – Cây có nhiều giá trị trong y tế
Thốt nốt có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực y tế. Người dân trồng cây thốt nốt chủ yếu để lấy nước uống giải khát, chế biến rượu vang, cô đặc để sản xuất đường và chiết xuất dầu. Đặc biệt, đường thốt nốt có hương vị thơm ngon, có thể ăn tươi hoặc nấu, và còn được sử dụng để chữa bệnh.
Theo sách “1.900 loài cây có ích ở Việt Nam”, thốt nốt có vị ngọt, tính bình. Nó có tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm, kiện tỳ, giải nhiệt. Dịch nhựa thốt nốt lên men cũng có tác dụng bổ dưỡng. Trong dân gian, người ta sử dụng cuống cụm hoa thốt nốt để làm thuốc lợi tiểu và giải nhiệt trong xơ gan, lách to.
Ngoài ra, cây thốt nốt còn có nhiều ứng dụng bất ngờ mà người dân ở nhiều nước khác nhau đã tìm ra, bao gồm:
Hoa
Khi cây thốt nốt ra hoa, vào chiều và tối, người ta buộc ống vào đầu cụm hoa, sau khi cắt một đoạn đầu hoa bằng đốt ngón tay. Qua đêm, người ta thu được khoảng 1 lít nước. Nước thu được trước buổi sáng có vị ngọt mát; còn nước thu được vào buổi tối hoặc để lên men sẽ bị chua. Ở vùng duyên hải Maharashtra, Ấn Độ, người ta sử dụng nước này như một loại đồ uống có cồn.
Nước thốt nốt khi thăng lên sẽ tạo ra đường thốt nốt có vị ngọt dịu.
Mầm
Ở các bang Tamil Nadu và Andhra Pradesh, Ấn Độ, và ở Jaffna, Sri Lanka, người ta trồng cây thốt nốt rồi thu hoạch phần mầm dưới mặt đất để luộc hoặc nướng ăn. Loại thức ăn này rất giàu chất xơ và bổ dưỡng.
Người ta cũng cắt phần vỏ cứng của hạt đã nảy mầm ra để lấy phần ruột giòn, có vị như củ năng ngọt.
Lá
Lá thốt nốt có nhiều ứng dụng khác nhau. Nó có thể được dùng để lợp nhà, làm thảm, đan rổ, làm quạt, đan nón, và thậm chí dùng như giấy. Ở Indonesia, lá cây thốt nốt được sử dụng như giấy trong văn hóa cổ. Người ta lựa chọn lá có kích thước, hình dáng, và độ già phù hợp, sau đó luộc trong nước muối kết hợp với bột nghệ (đóng vai trò chất bảo quản). Sau khi khô, bề mặt lá được đánh bóng bằng đá bọt, sau đó cắt và đục lỗ ở góc. Mỗi lá được làm thành bốn trang giấy.
Cuống lá có cạnh sắc nhọn, có thể đóng thành hàng rào. Riêng phần vỏ của cuống lá có thể được tước ra để làm dây thừng. Ở một số vùng tại Tamil Nadu, Ấn Độ, lá cây thốt nốt được dùng khi chế biến bánh kolkata – một dạng bánh bột gạo.
Thân
Thân cây thốt nốt được dùng để làm cột xây nhà, dầm cầu. Gỗ thốt nốt cứng, nặng, bền, và có giá trị cao trong xây dựng. Cây con thường được nấu làm rau ăn, nướng hoặc nghiền làm bột.
Nguồn: Tổng hợp
Hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn để biết thêm thông tin về cây thốt nốt và nhiều nội dung hữu ích khác.
