Hãy cùng tìm hiểu về cây thuốc dấu, một loại cây bản địa của vùng Bắc Mỹ và Trung Mỹ. Cây thuốc dấu có tác dụng tán ứ tiêu thũng, thanh nhiệt giải độc, chỉ huyết sinh cơ… Với những công dụng này, cây thuốc dấu được sử dụng để chữa trị viêm kết mạc mắt, chữa đòn ngã khi bị tổn thương, mụn nhọt lở loét, cầm máu và nhiều hơn nữa. Mỗi mục đích điều trị đều có những bài thuốc từ cây thuốc dấu riêng biệt.
I/ Thông tin chung về cây thuốc dấu
1. Tên gọi
- Tên khoa học: Euphorbia tithymaloides
- Tên gọi khác: Hồng tước san hô, dương san hô.
- Họ: Đại kích
2. Đặc điểm
-
Đặc điểm hình thái:
- Cây thuốc dấu mọc thẳng đứng, có thể cao đến 1m, toàn thân chứa mủ trắng như sữa. Các cành ít khi mọc thẳng mà vặn vẹo, đôi khi còn quấn lấy nhau. Hoa có màu đỏ, mọc ở ngọn và thường nở vào tháng 4 – 5 hoặc 8 – 9. Lá hình trứng, mọc so le thành 2 dãy đều nhau.
- Thuốc dấu có nhiều phân loại khác nhau tùy vào đặc điểm trên thân như lá có lông hay không, hẹp hay rộng…
-
Đặc điểm sinh thái:
Cây thuốc dấu là loại cây bản địa ở vùng Bắc Mỹ và Trung Mỹ với môi trường nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở Việt Nam, cây được trồng khá phổ biến vừa làm cảnh vừa làm thuốc. Cây thuốc dấu thích hợp sinh trưởng ở những vùng đất có đặc điểm cát, thoát nước tốt và chứa nhiều chất dinh dưỡng. Đặc biệt, đất có nhiều nguyên tố như đồng, bo, mangan, kẽm, molybden rất thích hợp cho việc trồng cây thuốc dấu.
3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản
- Bộ phận dùng: Toàn thân
- Thu hái, chế biến: Thuốc dấu thường được sử dụng ở dạng tươi đắp ngoài hoặc dạng khô để sắc nước uống.
- Bảo quản: Nếu thuốc dấu ở dạng khô, cần bảo quản thuốc nơi khô ráo, tránh ẩm ướt.
4. Tính vị
Thuốc dấu có tính hàn, vị chua hơi chát và độc. Loại cây này có tác dụng tán ứ tiêu thũng, thanh nhiệt giải độc, chỉ huyết sinh cơ. Bộ phận rễ của loại cây này có thể gây nôn ở người sử dụng.
6. Công dụng
Dược liệu từ cây thuốc dấu được sử dụng để chữa trị các bệnh lý như sau:
- Trị viêm kết mạc mắt
- Chữa chấn thương do ngã, ngoại thương chảy máu
- Mụn nhọt, đinh độc, lở ngứa
- Viêm da có mủ
- Vết cắn của côn trùng, rắn…
- Chữa sổ mũi, chứng bứt rứt
7. Cách chữa bệnh từ cây thuốc dấu
Tùy theo mục đích điều trị mà các bài thuốc từ cây thuốc dấu được áp dụng theo cách khác nhau. Dưới đây là những cách chữa bệnh thông dụng từ cây thuốc dấu:
- Nếu dùng đắp ngoài: Lấy lá tươi mang đi rửa sạch hoặc dùng nhựa cây để bôi, đắp bó vào vị trí bị tổn thương.
- Trường hợp dùng trong: Mỗi lần sử dụng, lấy khoảng 4 – 6g thuốc lá phơi khô cho vào chảo sao vàng. Sau đó đổ vào ấm và sắc lên với nước để uống.
II/ Lưu ý khi sử dụng thuốc dấu chữa bệnh
Để sử dụng thảo dược chữa bệnh hiệu quả, người bệnh cần phải phân biệt cây “thuốc dấu” và cây “thuốc giấu”. Bởi vì hai loại thuốc này hoàn toàn khác nhau về hình thái, tác dụng và công dụng.
Cây thuốc dấu có nhiều loại như thuốc dấu cà doong, thuốc dấu Kunth… là loại cây bản địa của Trung Mỹ và Bắc Mỹ. Ở Việt Nam, cây thuốc dấu được trồng để làm cảnh và thuốc và có thể trồng ở bất kỳ đâu.
Thuốc giấu lại có những đặc điểm khác. Đây là một tên gọi của người dân bản địa dùng để biểu thị cho sự quý hiếm của loại dược liệu này. Sâm ngọc linh, được gọi bằng tên thuốc giấu, là loại sâm mọc phổ biến ở Kon Tum, nơi có độ cao trên 2000m. Thuốc giấu có vị ngọt đắng, là cây thuốc của người dân Xê – Đăng, được sử dụng để kích thích thần kinh, tăng trí nhớ, tăng sinh lực và chống mỏi mệt. Thảo dược này có thể được sử dụng dưới dạng bột hoặc sắc nước uống.
Việc hiểu rõ về cây thuốc dấu trước khi sử dụng là rất quan trọng để tận dụng hiệu quả từ loại dược liệu này. Hãy nhớ, ThuocDanToc.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.
