Sâm Tố Nữ, hay còn được biết đến với các tên gọi khác như Săn dây củ tròn, Kwao Krua Kwao, White Kwao Krua, là một cây có nhiều công dụng vượt trội trong việc làm đẹp và chăm sóc sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá đặc điểm, công dụng và cách sử dụng hiệu quả của loại cây này.
Thông tin chung
- Tên tiếng Việt: Sâm Tố Nữ, Săn dây củ tròn, Kwao Krua Kwao, White Kwao Krua.
- Tên khoa học: Pueraria mirifica Airy Shaw et Suvat.
- Họ: Đậu (Fabaceae).
Công dụng của Sâm Tố Nữ rất đa dạng. Loại cây này được sử dụng để làm đẹp, chống nếp nhăn, làm đen tóc và kích thích mọc tóc. Ngoài ra, nó còn giúp giảm đục thủy tinh thể, hỗ trợ điều trị mất trí nhớ, tăng cường thể lực và sức bền. Hơn nữa, Sâm Tố Nữ còn có khả năng tăng tuần hoàn máu và điều trị rối loạn giấc ngủ.
Mô tả cây Sâm Tố Nữ
Sâm Tố Nữ là một loại cây leo, có thể dài tới 10m và sống lâu năm. Rễ cây phát triển thành củ tròn, to. Lá kép, mọc lẻ gồm có 3 lá đơn nguyên hoặc xẻ thùy. Cụm hoa hình chùm mọc lẻ, mọc ở kẽ lá và có nhiều loại hoa màu xanh tím, thơm. Quả giáp dẹt màu vàng nhạt, có lông mềm và thắt lại giữa các hạt.
Phân bố, thu hoạch và chế biến
Sâm Tố Nữ ban đầu được phát hiện ở phía Bắc Thái Lan và Myanmar cách đây 800 năm. Hiện nay, loài cây này phân bố chủ yếu trong các khu rừng rụng lá ở vùng Đông Bắc và Tây Bắc Thái Lan, Myanmar và Ấn Độ. Tại Việt Nam, Sâm Tố Nữ đã được tìm thấy ở một số tỉnh phía Tây Bắc như Sơn La, Yên Bái, Tuyên Quang và một số huyện miền núi của Thanh Hóa và Nghệ An. Tuy nhiên, do phần củ làm thuốc, cây không còn khả năng tái sinh sau khi khai thác. Hiện nay, sự sử dụng Sâm Tố Nữ gia tăng đang dẫn đến tình trạng loài cây này trở nên quý hiếm và hiếm gặp ở Việt Nam.
Bộ phận sử dụng của Sâm Tố Nữ
Rễ củ và hoa Sâm Tố Nữ là những bộ phận của cây được sử dụng để làm thuốc.
Thành phần hóa học
Các nhà khoa học đã phát hiện ít nhất 17 hoạt chất có tác dụng oestrogen trong Sâm Tố Nữ, bao gồm 10 isoflavonoid, 4 coumestan và 3 chromen. Tất cả các chất này đều có cấu trúc tương tự 17β-estradiol. Đặc biệt, Sâm Tố Nữ chứa 2 hoạt chất miroestrol và deoxymiroestrol, với hoạt tính oestrogen mạnh nhất trong các oestrogen có nguồn gốc từ thực vật. 2 hoạt chất này có khả năng oestrogen lần lượt mạnh gấp 1000 và 10000 lần so với mầm đậu nành.
Tác dụng của Sâm Tố Nữ
Theo y học cổ truyền
- Tính vị, quy kinh: Rễ củ Sâm Tố Nữ có vị ngọt, cay, tính bình, vào 2 kinh tỳ và vị.
- Công năng, chủ trị: Sâm Tố Nữ là một loại cây được sử dụng từ hàng trăm năm trước đặc biệt nhờ vào tính chất trẻ hóa của nó. Nó có thể được sử dụng như một loại kem dưỡng ẩm da, cải thiện sự phát triển của tóc, tang cường tính linh hoạt và hoạt động tình dục và làm to ngực. Ngoài ra, Sâm Tố Nữ có khả năng ngăn ngừa mất xương và giúp giảm các triệu chứng sau mãn kinh, cũng như có tính chất chống tăng đường huyết và chống oxy hóa.
Theo y học hiện đại
- Cải thiện chỉ số lipid huyết tương bằng cách giảm LDL-cholesterol (Lipid xấu) và tăng nhẹ HDL-cholesterol (Lipid tốt): Sâm Tố Nữ có khả năng làm giảm tổng lượng cholesterol trong máu và mức LDL-cholesterol, là dấu hiệu của bệnh xơ vữa động mạch do chế độ ăn uống giàu chất béo. Việc bổ sung Sâm Tố Nữ như một liệu pháp thay thế hormone có tác dụng lợi trên hồ sơ lipid huyết tương.
- Cải thiện chức năng mạch máu và giảm tình trạng xơ vữa động mạch: Sâm Tố Nữ có khả năng ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa động mạch, làm giảm sự dày lên của thành động mạch và cải thiện sự co mạch qua trung gian nội mô. Điều này giúp cải thiện lưu lượng máu và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Chất chống oxy hóa: Một số isoflavonoid trong Sâm Tố Nữ có khả năng chống oxy hóa tương tự như alpha tocopherol hoặc vitamin E. Sâm Tố Nữ giúp giảm quá trình chết tế bào thần kinh phụ thuộc vào thời gian và liều lượng, và có tác dụng chống ung thư.
Liều lượng và cách sử dụng Sâm Tố Nữ
Các sản phẩm thương mại của Sâm Tố Nữ thường có dạng kem, gel, xà phòng hoặc viên nén để uống. Một số nghiên cứu lâm sàng khuyến cáo uống 200 đến 400mg (chiết xuất từ rễ hoặc củ) hàng ngày. Tuy nhiên, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm ra liều lượng và cách sử dụng phù hợp.
Bài thuốc chữa bệnh từ Sâm Tố Nữ
Sâm Tố Nữ thường được dùng với liều 5mg/kg/ngày vào buổi tối để chống nếp nhăn, làm đen tóc và kích thích mọc tóc, giảm đục thủy tinh thể, hỗ trợ điều trị mất trí nhớ, tăng cường thể lực, tăng dẻo dai, tăng tuần hoàn máu và điều trị rối loạn giấc ngủ.
Lưu ý khi sử dụng Sâm Tố Nữ
- Sử dụng Sâm Tố Nữ quá liều có thể gây ra tác dụng phụ như chóng mặt, đau đầu, đau ngực, chảy máu âm đạo bất thường, v.v. Do đó, cần sử dụng dược liệu này theo đúng liều lượng và thời gian mà bác sĩ đã quy định.
- Thành phần dược tính của Sâm Tố Nữ có thể can thiệp vào hệ thống nội tiết tố, nên người mắc bệnh u nang buồng trứng, ung thư tuyến giáp hoặc có khối u, bệnh nhân bị gan không nên sử dụng thảo dược này để tránh tình trạng tồi tệ hơn.
- Phụ nữ đang cho con bú hoặc mang thai không nên sử dụng Sâm Tố Nữ.
- Sâm Tố Nữ chứa deoxymiroestrol, một chất không bền khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Do đó, rất quan trọng để sử dụng ngay sau khi mua. Ngoài ra, có thể mua và sử dụng các sản phẩm chăm sóc sức khỏe chứa thành phần này để tăng hiệu quả.
Bảo quản Sâm Tố Nữ
Để đảm bảo chất lượng của Sâm Tố Nữ, hãy tránh nơi ẩm ướt và ánh nắng.
Trên đây là những thông tin về đặc điểm, công dụng và cách sử dụng Sâm Tố Nữ cùng với những lưu ý cần quan tâm. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao và hạn chế tác dụng phụ, người dùng nên tham khảo ý kiến chuyên gia về cách sử dụng và liều lượng. Hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn để tìm hiểu thêm về sản phẩm và dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
