A giao, còn được gọi là cáp sao a giao, lư bì giao, a giao nhân, trần a giao, hiển minh bả, Bồ hoàng sao A giao, Bồn giao, cao da lừa, keo da lừa, là một loại động vật xương sống, có vú thuộc họ Ngựa. Nguồn gốc của con lừa là Châu Phi, vốn được con người sử dụng từ hơn 5000 năm trước để thồ vật và kéo xe. Ngày nay, lừa được nuôi dưỡng và thuần hóa nhiều ở các nước phát triển để tận dụng sức kéo và lấy da lừa làm thuốc chữa bệnh.
Mô tả về A giao
A giao có màu nâu đen, chất keo, mềm, dẻo, dính khi trời nóng, giòn khi thời tiết khô. Dược liệu này thường được chế biến thành một miếng keo hình chữ nhật có diện tích 6 x 4 cm và dày khoảng 0,5 cm, bề mặt nhẵn bóng. Trọng lượng mỗi miếng keo khoảng 20g.
Bộ phận dùng
Da lừa được sử dụng như một nguồn dược liệu chính.
Cách bào chế thuốc
Việc bào chế a giao tại Việt Nam thường thực hiện như sau:
- Làm sạch lông, lấy khăn lau cho khô và hết bẩn.
- Thái da lừa thành những miếng đỏ cỡ bằng hạt ngô rồi cho vào chảo nóng sao chung với bột cáp phấn (20%) đến khi da phồng đều.
- Khi sử dụng, lấy a giao đem nướng phồng, đem sắc hoặc hòa tan trong nước nóng mà dùng.
Tác dụng dược lý và chủ trị
A giao có tác dụng dưỡng khí, an thai, tiêu tích, làm mạnh gân xương, chỉ lỵ, trừ phong, nhuận táo, sáp tinh, cố thận, giải độc, nhuận phế, an thai. Chúng cũng được sử dụng để điều trị các bệnh như đau lưng, đau bụng, đau nhức tay chân, rong huyết, mất ngủ, sốt rét, và nhiều tình trạng khác.
Cách dùng và liều lượng
Liều lượng sử dụng a giao thường là từ 8 – 12g/ngày. Cách dùng thường là uống chung với rượu hoặc kết hợp với các dược liệu khác làm thuốc sắc hoặc viên hoàn uống.
Bài thuốc chữa bệnh sử dụng a giao
Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng a giao để chữa bệnh:
- Chữa âm hư co giật (A Giao Kê Tử Hoàng Thang)
- Chữa ho ra máu (Phổ Tế phương)
- Trị tiểu són, bứt rứt trong người do động thai (Thiên Kim)
- Điều trị ra máu nhiều trong chu kì kinh nguyệt
- Chữa viêm loét cẳng chân mãn tính
- Chữa nám, tàn nhang, dưỡng nhan
- Chữa chảy máu mũi, chảy máu tai, nôn ra máu
- Chữa ho kéo dài
- Điều trị bệnh táo bón ở người lớn tuổi (Trực Chỉ phương)
- Chống hư lao, bồi bổ nguyên khí, tư âm dưỡng huyết
- Điều trị khí hư, phế suyễn ở trẻ em
- Chữa đau bụng, hạ ly khi mang thai (Kinh Hiệu Sản Bảo)
- Chữa động thai
- Điều trị bệnh hen suyễn do phong tà nhập phế (Nhân Trai Trực Chỉ phương)
- Chữa ra máu khi mang thai
- Chữa khí hư ở trường vị (Hòa Tễ Cục phương)
- Điều trị ho ra máu, bệnh lao phổi
- Ích trí, kiện não, bổ dưỡng tâm tỳ, chống mệt mỏi, hoa mắt, choáng váng, tim đập nhanh
- Trị thổ huyết, ói ra máu không thể cầm ( Thiên Kim Dực Phương )
- Điều trị bệnh suy nhược thần kinh, rối loạn giấc ngủ, lo âu, huyết hư
- Chữa run giật tay chân, co quắp gân cơ
- Chữa ói ra máu (Nghiệm phương)
- Tư âm, bổ thận, trợ dương, chữa liệt dương, tinh trùng ít, đau lưng mỏi gối
Lưu ý khi sử dụng a giao
- Tránh kết hợp sử dụng a giao với đại hoàng.
- A giao không nên sử dụng cho những người có bao tử yếu, tý vị hư, tiêu hóa kém, hàn đàm, tiểu lỏng nhiều lần trong ngày, và rêu lưỡi béo bệu.
- Sử dụng a giao cần theo đúng liều lượng và chỉ định của thầy thuốc.
- Mua a giao ở các cơ sở uy tín để tránh mua hàng giả.
Đó là những thông tin quan trọng về a giao – một nguyên liệu quý hiếm trong y học cổ truyền. Để có hiệu quả tốt nhất, hãy sử dụng a giao đúng cách và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập www.lrc-hueuni.edu.vn.
