Cà gai leo – thảo dược quý hiện nay đang được sử dụng rộng rãi hàng ngày với những công dụng tuyệt vời của nó. Tuy nhiên, có rất nhiều người đặt câu hỏi liệu cà gai leo có tác dụng phụ không, có gây hại cho sức khỏe hay không. Bài viết dưới đây sẽ giải quyết thắc mắc này giúp bạn hiểu rõ hơn về cây cà gai leo.
Đặc Điểm Nhận Biết Cà Gai Leo
Cà gai leo có nhiều tên gọi khác nhau như cà vạnh, cà quánh, gai cườm, cà lù, cà Hải Nam… Cà gai leo thuộc họ Cà (Solanaceae) với tên khoa học là Solanum procumbens Lour hoặc Solanum hainanense Hance.
Cây cà gai leo mọc ở khắp nơi trên nước ta, từ đồng bằng ven biển cho tới trung du, miền núi. Hiện nay, cà gai leo được trồng ở nhiều nơi như Thái Bình, Nghệ An, Thanh Hóa…
Cà gai leo có thân leo, sống nhiều năm, phân nhiều cành, nhiều nhánh có thể dài tới 6m hoặc hơn. Thân nhẵn hóa gỗ, trên cành phủ lông hình sao, có nhiều gai cong màu vàng. Lá cây mọc so le, có hình thuôn hoặc bầu dục, mặt trên của lá có chứa gai, mặt dưới có lông mềm màu trắng. Hoa mọc thành xim ở nách lá, có màu trắng hoặc tím nhạt. Quả mọng, hình cầu, khi chín có màu đỏ đẹp mắt. Hạt dẹt, màu vàng.
Bộ phận dùng làm thuốc là rễ và dây. Cà gai leo được thu hái quanh năm, sau đó đem rửa sạch, cắt thành từng phần nhỏ đem phơi hoặc sấy khô. Trong rễ và dây của cà gai leo có chứa hoạt chất alcaloid (solasodinon, solasodin), còn phần rễ có chứa nhiều flavonoid và tinh bột.
Cà Gai Leo Có Tác Dụng Phụ Không?
Cà gai leo là cây thuốc nam quý, đã được nhiều nguồn tài liệu y học cổ truyền và các nghiên cứu khoa học chứng minh công dụng chữa trị các bệnh về gan. Nhờ nhiều đặc tính quý mà cà gai leo được sử dụng nhiều trong các bài thuốc trị viêm gan, ngăn ngừa xơ gan, giải độc gan, hạ men gan hiệu quả.
Từ các bài thuốc dân gian hiệu nghiệm, các nhà khoa học dược đã phân tích thành phần hóa học, tác dụng dược lý của cà gai leo. Cà gai leo chứa rất nhiều hoạt chất glycoalkaloid là dược liệu ưu việt nhất hiện nay có tác dụng chống viêm gan, nhất là viêm gan virus B, ức chế sự phát triển của xơ gan. Cùng với các nghiên cứu về tác dụng dược lý, nghiên cứu về độc tính của cà gai leo cũng khẳng định rằng chiết xuất toàn phần của cà gai leo không có độc, không có tác dụng phụ.
Cà gai leo được chứng minh an toàn nếu biết sử dụng đúng cách. Theo các chuyên gia dược học, nếu sử dụng cà gai leo ở dạng dịch chiết thì rất an toàn cho người sử dụng, còn với việc sử dụng ở dạng thô, đun sắc nước uống thì cần phải tuân thủ liều lượng hợp lý (khoảng 20-30g mỗi ngày) cũng như thời gian sử dụng phù hợp với bệnh lý thì mới đem lại hiệu quả điều trị tốt nhất.
☛ Xem thêm: Cách sử dụng cà gai leo hiệu quả nhất cho bệnh viêm gan virus, xơ gan
Tác Dụng Của Cà Gai Leo
Hiện nay, cà gai leo được nghiên cứu bài bản và chứng minh có tác dụng điều trị viêm gan virus, xơ gan và hỗ trợ điều trị ung thư gan. Ngày dùng 16 – 20g dưới dạng thuốc sắc.
Kết quả của các công trình nghiên cứu của cây cà gai leo cho thấy kết quả tốt trong việc chữa viêm gan đặc biệt là viêm gan B mạn tính thể hoạt động. Ngoài ra, cà gai leo có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng lâm sàng mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải, nước tiểu vàng, da niêm mạc vàng…
Theo đông y, cà gai leo có vị hơi the, tính ấm, hơi có độc có tác dụng tán phong thấp, tiêu độc, trừ ho, giảm đau, cầm máu. Ngoài ra, còn dùng trị rắn độc cắn, giải độc rượu bia, say tàu xe. Dưới đây là một số bài thuốc từ cà gai leo:
Chữa Viêm Gan, Xơ Gan, Hỗ Trợ Chống Tế Bào Gây Ung Thư:
- Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30g
- Cây dừa cạn 10g
- Cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10g
Tất cả sao vàng, sắc uống hàng ngày một tháng.
Chữa Tê Thấp, Đau Lưng, Nhức Mỏi:
- Cà gai leo 10g
- Dây gấm 10g
- Thổ phục linh 10g
- Kê huyết đằng 10g
- Lá lốt 10g
Tất cả sao vàng, uống 1 tháng/ngày, liên tục từ 10 – 30 tháng.
Chữa Ho Gà, Suyễn:
- Cà gai leo 10g
- Thiên môn 10g
- Mạch môn 10g
Sắc ngày 1 tháng chia 3.
Bài Thuốc Dùng Chữa Cảm Cúm, Dị Ứng, Ho Gà, Đau Lưng, Nhức Xương, Thấp Khớp, Rắn Cắn:
Rễ hoặc thân lá cà gai leo 16 – 20g sắc uống hàng ngày.
Giải Rượu Bia:
Một trong những phương pháp giải rượu bia hiệu quả được dân gian lưu truyền lại là sử dụng cà gai leo. Cách dùng như sau:
- Cà gai leo khô 100g sắc với 400ml nước cho tới khi còn 150ml uống trong ngày, nên uống khi còn ấm.
- Hoặc cà gai leo khô 50g hãm với nước sôi, cho người say rượu uống thay nước, dùng cho tới khi tỉnh rượu.
Chữa Ho Do Viêm Họng:
- Cà gai leo (rễ hoặc thân, lá) 15g
- Lá chanh 30g
Sắc uống chia làm 2 lần trong ngày, uống khi còn ấm, dùng trong từ 5 – 7 ngày.
Hỗ Trợ Điều Trị Các Bệnh Về Gan (Viêm Gan B, Xơ Gan…):
- Cà gai leo (rễ hoặc thân lá) 35g sắc với 1 lít nước cho tới khi còn 300ml chia uống 3 lần trong ngày giúp hạ men gan và giải độc gan hiệu quả.
Tác Dụng Trị Bệnh Lý Gan Mật Của Cà Gai Leo
Cà gai leo mang đến nhiều công dụng ưu việt trong việc đẩy lùi các bệnh về gan. Trong các đề tài nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng tại các bệnh viện Quân y 103, Quân y 354 và TƯ Quân đội 108 trên 90 bệnh nhân viêm gan virus B mạn tính thể hoạt động, sử dụng dịch chiết cà gai leo để hỗ trợ điều trị bệnh. Kết quả sau 2 tháng sử dụng, 66,7% bệnh nhân đáp ứng rất tốt với thuốc từ cà gai leo, các triệu chứng viêm gan thuyên giảm, nồng độ virus trong máu giảm. Nhiều nghiên cứu tại Viện Dược liệu Trung ương cũng nhận định đây là cây thuốc duy nhất hiện nay giúp ngăn ngừa bệnh xơ gan tiến triển thông qua việc ức chế sự hình thành tổ chức xơ trong tế bào gan. Ngoài ra, cà gai leo còn có công dụng giải độc gan, tăng cường chức năng gan, bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại.
Cà gai leo là dược liệu không độc hại, không tác dụng phụ lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ điều trị viêm gan virus, xơ gan, suy giảm chức năng gan. Đây là một tín hiệu vô cùng khả quan khi sử dụng sản phẩm từ thảo dược thiên nhiên không tác dụng phụ, không độc hại, lại có chi phí rẻ, giúp người bệnh gan giảm bớt gánh nặng kinh tế.
Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Cà Gai Leo
Để sử dụng cà gai leo mang lại hiệu quả tốt, cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Chỉ nên sử dụng dược liệu với lượng vừa đủ và phù hợp với việc điều trị bệnh.
- Không sử dụng cà gai leo với trẻ dưới 6 tuổi vì khi này cơ thể còn yếu, hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, gan chưa hoàn thiện để thực hiện đầy đủ chức năng của nó.
- Thận trọng khi sử dụng với phụ nữ mang thai, không tự ý sử dụng khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
- Phụ nữ cho con bú không nên dùng cà gai leo để tránh ảnh hưởng tới tuyến sữa và dưỡng chất mà bé được cung cấp từ mẹ.
- Sử dụng dược liệu cà gai leo phải có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng.
Cách Giúp Đánh Giá Chất Lượng Cà Gai Leo
Thảo dược cà gai leo mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên, để phát huy công dụng của nó, cần lựa chọn cà gai leo đúng chuẩn có chứa hàm lượng hoạt chất cao. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người mua phải sản phẩm cà gai leo chất lượng kém. Để nhận định dược liệu này có tốt và an toàn hay không mắt thường rất khó để phân biệt được. Ngoài ra, cà gai leo còn rất dễ nhầm lẫn với các loại cà khác như cà dại, cà tàu, cà độc dược.
Phần lớn cà gai leo trên thị trường hiện nay được trồng tự phát, không được quy hoạch bài bản, không có giấy tờ kiểm nghiệm hàm lượng hoạt chất và không rõ nguồn gốc và xuất xứ. Thực trạng này đã gây tổn hại đến đoạn thị trường, khiến người tiêu dùng mất tiền và có nguy cơ gặp phải những sản phẩm kém chất lượng, gây tổn hại sức khỏe hơn. Điều này khiến người dùng trở nên không tin tưởng vào công dụng của dược liệu.
Vậy làm thế nào để lựa chọn cà gai leo chất lượng? Đây là câu hỏi được rất nhiều người thắc mắc đặc biệt với thực trạng hiện nay mua bán và sử dụng cà gai leo không đảm bảo chất lượng. Tiêu chuẩn GACP – WHO về thực hành tốt trồng trọt và thu hái dược liệu của Tổ chức Y tế Thế giới đã ra đời. Để đảm bảo cho người tiêu dùng được sử dụng nguồn thảo dược có chất lượng cao và an toàn, bền vững, tiêu chuẩn GACP là giải pháp an toàn và tin cậy giúp người tiêu dùng được điều trị viêm gan virus, xơ gan bằng thảo dược an toàn và hiệu quả.
Vùng trồng theo tiêu chuẩn GACP khác xa so với những vùng trồng khác vì các tiêu chí vô cùng khắt khe. Hiện tại, Công ty TNHH Tuệ Linh là đơn vị tiên phong trong việc xây dựng thành công vùng trồng cà gai leo rộng gần 15ha tại Mỹ Đức, Hà Nội. Vùng trồng này được kiểm soát nghiêm ngặt, đạt tiêu chuẩn GACP. Cây cà gai leo ở đây cho hàm lượng hoạt chất glycoalkaloid cao gấp 7-8 lần so với quy chuẩn của dược điển.
Với việc thực hành tốt các nguyên tắc của GACP, các sản phẩm từ cà gai leo Tuệ Linh như Giải độc gan Tuệ Linh, Cà gai leo Tuệ Linh mang lại chất lượng cao, góp phần giúp người bệnh đẩy lùi viêm gan virus, xơ gan. Các sản phẩm này được gắn tem mang biểu tượng GACP trên bao bì, giúp người tiêu dùng nhận biết được sản phẩm từ cà gai leo an toàn và chất lượng cao.
Trên đây là những thông tin về cà gai leo, công dụng tuyệt vời của nó và câu trả lời cho câu hỏi liệu cà gai leo có tác dụng phụ hay không. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cây cà gai leo và sẽ đem lại giá trị cho cuộc sống và sức khỏe của bạn.
Để biết thêm thông tin, hãy truy cập website www.lrc-hueuni.edu.vn.