Rau bép, Rau danh, Bét, Cắm – Gnetum gnemon L, thuộc họ Dây gắm – Gnetaceae.
Mô tả: Cây gỗ mảnh khác gốc thường xanh có thân thẳng cao 5-10m, màu xám có khi mọc trườn, mang nhiều nhánh ngả xuống gốc. Lá mọc đối, hình bầu dục, dài 7,5-20cm, rộng 2,5-10cm, có mũi nhọn ở chóp, thon dẹp dần ở gốc, gân phụ 5-7 cặp dính nhau. Cụm hoa đơn và ở nách lá, có khi ở trên thân gỗ già, dài 3-6cm, với hoa thành vòng ở mấu. Hoa cái 5-8 trên mỗi mấu của cụm hoa. Quả dạng hạch, bầu dục, dài 1,3,5cm, có mũi ngắn, lấm tấm lông như nhung, lúc non màu vàng, rồi chuyển sang màu đỏ tới tía khi chín. Hạt 1 trong mỗi quả.
Có đến 6 thứ, ở nước ta có gặp 3 thứ (var domesticum (Rumph) Markgr – var, griffithii Markgr và var tenerim Markgr) đều có dạng cây bụi với quả nhỏ.
Nơi sống và thu hái: Loài phân bố ở Ðông Nam Á, phía Bắc tỉnh phía Nam từ Quảng Nam – Ðà Nẵng tới Kontum, Gia Lai Ðắc Lắc, Lâm Ðồng, Khánh Hoà cho tới Côn Ðảo.
Thành phần hoá học: Hạt bổ dưỡng: 100g (70-80 hạt) chứa nước 30g, protein 11g, lipid 1,7g carbohydrat 50g, tro 1,7g. Lá giàu protein, chất khoáng và vitamin A & C.
Lá non của G. gnemon var tenerum có tác dụng bổ dưỡng tốt. Cứ 100g có nước 75,1g, protein 6,6g, lipid 1,2g, carbohydra 9,1g, xơ 6,8g, tro 1,3g, phosphor 224mg, calcium 151mg, sắt 2,5mg và vitamin A 10899 IU.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Lá non, cụm hoa, quả non, và quả chín để dùng ăn được. Lá Rau bép khi còn non, mỏng và mềm, màu lục nhạt, dùng nấu canh ăn rất ngon, dễ ăn, có thể so sánh với Rau sắng chùa Hương (Melientha suavis Pierre). Hạt rang lên ăn bùi như lạc. Các thứ cùng loại đều ăn được không chỉ ở nước ta mà còn ở nhiều nước khác. Cây Phác mang (Phat miang) của Thái Lan – var, tenerum Markgr, là loại rau quan trọng ở miền Nam nước này.
Ăn Rau bép không ảnh hưởng gì xấu đến cơ thể, có thể dùng nấu với thịt ăn cũng ngon. Vỏ cây Rau bép cũng như vỏ Dây gắm có sợi rất dai, chịu được nước biển nên người ta còn dùng dệt lưới đánh cá. Gỗ xấu, ít có giá trị.
Nguồn: https://www.lrc-hueuni.edu.vn/
